Hoe de angst voor afwijzing ons eigenlijk iets wil leren

angst-voor-afwijzing

In mijn vorige blog “hoe-herken-je-moederlijk-perfectionisme” heb ik beschreven wat ik versta onder moederlijk perfectionisme. Ik beschrijf daarbij hoe het er voor mij uitziet. Ik eindigde ermee dat het draait om de angst voor afwijzing. Het gevoel niet goed genoeg te zijn. Afwijzing door de buitenwereld maar vooral de angst voor afwijzing van je kind. Hoe dit verder in elkaar steekt ga ik je hieronder verder uitleggen.

Afwijzing

Afwijzing, wat betekent dat nu eigenlijk? En waarom willen we dit zo graag voorkomen, zelfs als dit betekent dat we daarmee een stukje van onszelf moeten inleveren. Hoe komt het dat we in sommige situaties onze eigen stem opofferen om te zorgen dat we bij de groep blijven horen? En wat gebeurt er dan, als je afgewezen wordt. Ik ga deze vragen stap voor stap proberen te beantwoorden zodat je ook de logica erachter begrijpt.

Buiten de groep vallen

Afwijzing betekent letterlijk afkeuring, veroordeling en zelfs uitsluiting. Het betekent dat je buiten de groep valt. Je staat alleen. In onze huidige maatschappij zijn er dan wel tal van mogelijkheden om contact te zoeken met anderen. Toch wil dat niet zeggen dat dit jezelf alleen voelen gemakkelijk is. Duizenden jaren geleden betekende afwijzing en buiten de groep vallen dat je kwetsbaar was. Een prooi voor roofdieren. Je miste de groep om je heen voor bescherming. Stel je voor dat je alleen in de rimboe rond zou lopen in je berenvelletje en er komt een leeuw op je af, nou dan moet je wel erg snel zijn wil je kunnen ontsnappen. Maar stel dat je kunt ontsnappen, waar woon je dan? Hoe voorzie je jezelf van voedsel? Hoe slaap je? Met een oog open en altijd alert? Wie zorgt er voor je als je gewond raakt? Kortom je begrijpt het al, dit is niet de meest ideale situatie. Zeker niet als je wilt overleven.

Die drang naar overleven , hoe is dat dan geregeld

Als we dan gaan kijken in ons brein dan bestaat dat uit 3 delen, het reptielenbrein, het zoogdierenbrein en het menselijke brein. Het reptielenbrein is het oeroude deel wat erop gericht is om ons veilig te houden. Het reptielenbrein ontwikkelt zich al vanaf dag 33 na de bevruchting tot ongeveer 9 maanden na de geboorte. Dit brein is ontzettend snel in reageren, het is pragmatisch en automatiseert zaken gemakkelijk. Het regeld je adem, je hart, je bloedsomloop, je spieren. Het is erop gericht om ons te laten overleven. En wanneer het gevaar ervaart reageert het met vechten, vluchten of verstarren. Dus stel je voor dat die leeuw eraan komt, dan kan het zijn dat je heel stoer denkt ‘ik ga die leeuw verslaan’. Je maakt jezelf dan groter, je pompt jezelf als het ware op, je voelt de adrenaline in je lijf, je kracht neemt toe en je hartslag gaat omhoog, klaar om de leeuw te lijf te gaan. Een andere mogelijkheid is dat je ervoor kiest om weg te rennen. En ook nu gebeurt er vanalles in je lichaam, je energie gaat naar de spieren die je nodig hebt om te rennen, je rent sneller dan ooit, je wordt voortgestuwd door je eigen lichaam, je stuift er vandoor. Hopelijk de leeuw achterlatend in verbazing. De laatste optie is verstarren. Bij verstarren kom je letterlijk niet meer van je plaats. Je speelt als het ware ‘dood’. Je hartslag vertraagd, je wordt bleker. Waardoor de leeuw zijn interesse in jou als lekker hapje zou kunnen verliezen want zo lekker zie je er nu niet meer uit, misschien zou je zelfs ziek kunnen zijn in zijn ogen. Het gevolg kan zijn dat de leeuw wegsjokt en dat jij gelukkig weer veilig bent. Je hebt het overleefd.

‘Het van je af schudden’

Wanneer je dit bij een dier ziet gebeuren dan schudden ze zich na de gebeurtenis uit en gaan ze weer verder. Ze schudden de angst als het ware van zich af. En dat is iets wat wij helaas vergeten zijn. Wij slaan het op in ons systeem en maken er koppelingen van met onze zintuigen. We slaan op wat we gezien hebben, wat we hoorden, hoe het voelde, de geur en eventueel de smaak. We maken er een plaatje van, een screenshot, en dat wordt als pakketje bewaard met de reactie die ons op dat moment geholpen heeft. En dat kan dus een vechten, vluchten of verstarren zijn. Dit is eigenlijk heel handig want als we dan de volgende keer weer in zo’n situatie terecht komen dan kunnen we nog sneller reageren. Aldus dat is wat het reptielenbrein doet. Dus stel dat je weer een leeuw tegenkomt dan weet je onbewust meteen wat je moet doen. Stel dat je dan eerst met het menselijk brein zou gaan afwegen en analyseren wat de beste opties zijn en welke strategie je het beste in kan zetten dan ben je te laat en dan heeft de leeuw zijn buik vol.

Van de safari weer terug naar de afwijzing

Waarschijnlijk kun je jezelf goed voorstellen hoe gevaarlijk het in de oertijd was om afgewezen te worden. En nu denk je misschien, maar die tijd is voorbij. En dat klopt, dat is ook zo. Alleen hebben we naast ons geheugen in onze hersenen ook ons celgeheugen. En daarin ligt de angst voor afwijzing nog steeds opgeslagen. Want keer op keer werd bevestigd dat afwijzing ‘gevaar’ betekende. Kijk maar in de geschiedenis. Als je tot de ene groep behoorde dan werd je uitgesloten bij de andere groep. En die angst die hebben we nog steeds. We zijn kwetsbaarder wanneer we buiten de groep vallen. Dat is ook de reden waarom we dan toch maar wat van onszelf inleveren. Want dan zijn we in elk geval veilig. Tenminste dat is wat we onbewust denken.

Maar waarom voelt het dan niet oké?

Doordat we onszelf aanpassen vergeten we onze eigen behoeften, luisteren we niet meer naar ons lichaam, naar onze eigen wil. Je past je aan omdat je denkt dat je daarmee de lieve vrede bewaard. Want als je denkt dat alles in harmonie moet verlopen dan zul je echt niet zo gemakkelijk op je strepen gaan staan. Want je voelt al aan dat je dat je veiligheid kan kosten. En dat is eng. Gelukkig is in de wereld waarin we nu leven is de kans dat je een loslopende leeuw op straat tegenkomt erg klein. Dus wanneer je jezelf weer flink bezorgt maakt om je kind, waar ben je dan precies zo bang voor? En wanneer je beseft dat je handelt vanuit je reptielenbrein kun je, wanneer je weer rustiger bent, ook een onderzoekende houding aannemen en jezelf afvragen: ‘wat maakt dat ik nu in een overlevingsmechanisme schiet?’ En kijk dan ook eens wat je bij jezelf afwijst. En ga dat stukje dan eens erkennen. Want ook dit stukje is een deel van jou.

Jouw behoeften

Wanneer we gaan zien wanneer we ons afgewezen voelen en welke behoeften daar dan eigenlijk onder zitten dan kunnen we onze eigen behoeften gaan vervullen. Vanuit ons zelf. En dat maakt juist dat je werkt aan je veilig voelen bij jezelf. En wanneer jij jouw behoeften vervuld laat je jouw kinderen zien dat hun behoeften er ook toedoen. En dat ze genoeg zijn zoals ze zijn.

Meer weten?

Wil je weten hoe jij jezelf kunt bevrijden? Plan dan een gratis bevrijdingssessie met me in.