Rouw raakt ons op alle niveaus
Gisteren volgde ik een masterclass over rouw bij Katelijne Vermeulen. Zo bijzonder hoe zij vertelt en vooral hoe voelbaar haar boodschap is – juist in deze tijd. Rouw is zoveel meer dan alleen verdriet – het raakt ons mentaal, emotioneel, fysiek en spiritueel.
In veel culturen krijgt rouw een plek. Er zijn rituelen, tradities en momenten waarop verdriet gedeeld mag worden. Maar in onze maatschappij hebben we geleerd om ‘sterk’ te zijn. Om emoties weg te stoppen. “Want dat doe je niet in het openbaar.”
Na een paar dagen ‘vrij’ verwacht men dat je weer op de werkvloer staat. Je krijgt een schouderklopje: “Wat knap dat je er alweer bent.” Maar is dat écht sterk zijn? Mijn moeder bleef na de begrafenis van mijn vader nog een week thuis. Die dagen werden van haar vakantiedagen afgehaald, want ze had zich niet ziek gemeld. Ik word nog steeds boos als ik daaraan terugdenk.
Wat is uitgestelde rouw?
Uitgestelde rouw ontstaat wanneer je het rouwproces niet volledig doorloopt, vaak omdat je het verdriet niet de ruimte geeft. Dit kan gebeuren als je:
✔️ Meteen weer doorgaat met werk of studie
✔️ Zorgt voor anderen en jezelf vergeet
✔️ Je emoties wegstopt om ‘sterk’ te blijven
✔️ Denkt dat je alleen maar blij mag zijn vanwege andere positieve gebeurtenissen
Ik ken dit proces maar al te goed.
Mijn ervaring met uitgestelde rouw
Toen mijn vader overleed, viel ik meteen in een overlevingsmodus. Ik zorgde voor mijn moeder, werkte door en volgde mijn studie. Kort daarna raakte ik zwanger van onze zoon – een zwangerschap die niet vanzelfsprekend was. Dus dacht ik: ik mag alleen maar blij zijn. Verdriet? Daar was geen ruimte voor. Ik moest door.
Pas jaren later, toen inmiddels ook onze jongste was geboren, liep ik vast. Ik belandde in een burn-out. Ik was op. Niet meer in staat om mezelf te dragen, laat staan mijn gezin. En ik was boos op mezelf: Hoe kon ik dit laten gebeuren? Want ik wilde zo graag moeder worden, en nu had ik mijn grootste wens gekregen en stortte ik in.
Toen ik hulp zocht, ontdekte ik wat eronder lag: uitgestelde rouw. Het verdriet dat ik nooit had geuit. Het gemis dat ik had weggedrukt. Maar rouw laat zich niet wegstoppen – op een dag haalt het je in.
De impact van rouw op je mentale en fysieke gezondheid
Onderdrukte rouw kan zich uiten in:
🔹 Stress en burn-out
🔹 Vermoeidheid en slaapproblemen
🔹 Angst of paniekaanvallen
🔹 Emotionele afstand van anderen
🔹 Lichamelijke klachten zoals hoofdpijn of spanningen
Toen ik eindelijk mijn verdriet toeliet, veranderde er iets. De maskers vielen af. Ik hoefde niet langer vast te houden aan het beeld van wie ik zou moeten zijn. Ik mocht mezelf opnieuw ontdekken – mét mijn littekens, maar ook met mijn groei.
De invloed van rouw op het familiesysteem
Katelijne sprak ook over de impact van rouw op het familiesysteem. Rouw die niet gerouwd wordt, verdwijnt niet – het wordt onbewust doorgegeven aan de generaties die volgen.
Wanneer een verlies niet erkend wordt, blijft de pijn ergens in het systeem hangen. Dit kan zich uiten in:
🔸 Een kind dat de pijn van een ouder draagt zonder te weten waarom
🔸 Generatiepatronen van emotionele afstand of niet mogen voelen
🔸 Onverklaarbare gevoelens van gemis of zwaarte bij latere generaties
🔸 Een verstoring in de ordening van het familiesysteem: wanneer een overleden familielid geen plek krijgt, kan een volgende generatie onbewust die leegte opvullen
In families waar rouw niet wordt verwerkt, zie je vaak dat kinderen of kleinkinderen gevoelens dragen die eigenlijk niet van hen zijn. Ze voelen een diep verdriet, een zwaarte, zonder te weten waar het vandaan komt. Dit laat zien hoe essentieel het is om rouw te erkennen en een plek te geven – niet alleen voor jezelf, maar ook voor de generaties na jou.
Hoe rouw leidt tot persoonlijke groei
Rouw is niet alleen iets zwaars; het brengt ook transformatie. Want in het verlies ontwikkelen we vaak juist datgene wat we zelf zo nodig hadden. En dát is wat we aan anderen geven.
Voor mij is dat ‘het gevoel alleen te zijn, het alleen te moeten doen’. Katelijne noemt het ‘alleenzaamheid’. Wat ik nodig had was verbinding en nabijheid. Ik weet hoe het voelt om je alleen te voelen, en daarom zoek ik nu juist contact. Ik luister. Ik sta naast mensen. Ik leg een hand op een schouder. Precies dat neem ik mee in mijn werk:
✅ In mijn praktijk begeleid ik mensen in hun proces en persoonlijke groei.
✅ Als opbouwwerker help ik anderen door écht te luisteren en de vraag achter de vraag te herkennen.
Door mijn eigen rouw te voelen, heb ik kwaliteiten ontwikkeld die nu een kracht zijn in het ondersteunen van anderen.
Rouw erkennen is jezelf erkennen
Rouw komt in vele vormen:
💔 Het verlies van een dierbare
💔 Het einde van een relatie
💔 Gezondheidsproblemen en beperkingen
💔 Het gemis van emotioneel onbereikbare ouders
💔 Het verlies van het kind dat je ooit was, maar niet kon zijn
We rouwen niet alleen om wat we kwijt zijn, maar vooral om wie we door dat verlies niet meer zijn.
En toch… door te voelen, door te rouwen, door het verlies toe te laten, ontstaat er ruimte. Ruimte voor een nieuwe versie van jezelf. Een ‘ik’ die anders is, maar misschien wel sterker en waardevoller dan ooit.
